ANTİPSİKOTİKLER NE İŞE YARAR ?
Beyinde meydana gelen yapısal değişikliklerden dolayı gerçekleşen süreç sonrasında ortaya çıkan şizofreni ve diğer psikozların tedavisinde kullanılır. Mani(bipoların bir çeşidi) ve diğer ruhsal bozuklukların tedavisinde kullanılır ( demans, depresyon, obsesif- kompulsif bozukluk, parkinson gibi ). Bu ilaçlara örnek verecek olursak:
1. TİPİK OLANLAR: Pozitif belirtilerin varlığında etkilidir. Kafein, sigara kullanımları bu antipsikotiklerin emilimini etkilemektedir. Sık ekstraprimidal yan etkilere( sürekli ileri geri sallanma gibi takıntılı hareketlere) neden olabilirler. Parkinson hastalığında görülen belirtilere benzeyen (tremor, diskinezi, akinezi, distoni vb.) ekstraprimidal etkilere neden olurlar. Depresyona neden olabilirler. Örnek ilaçlar :
Yüksek etkili; Norodol, Clapixol
Düşük Etkili; Melleril, Largactil.
Tremor : Titreme
Distoni: Göz bebeklerinin yukarı kayması,yüz mimik kaslarının kasılması,dilin dışarı sarkması
Akinezi: Hareket edememe durumu. Sabit düz bir ifade ve donuk konuşma
Diskinezi: Yüz, gövde, kol ve bacaklarda görülen istemsiz hareketlerdir. Dil istemsiz olarak dışarı çıkar, eleriyle çalgı aleti çalıyormuş veya elinde bir şey yuvarlıyormuş gibi hareketler yapar.
2. ATİPİK OLANLAR: Hem pozitif hem negatif etkilere karşı çalışabilirler. Düşün yan etkisi vardır.
Örnek ilaçlar: Leponex/Clonex, Risperdal/Risperidon, Serequel, Zyprexa/Rexapin/ Oferta , Solian, Zeldox , Dogmatil .
Antipsikotik ,ağızdan ve parenteral (damar veya kas ) olmak üzere iki yolla verilebilir. Acil psikiyatride ajite (taşkınlık, huzursuzluk, çırpıntı) olan hastaların tedavisinde ilaçlar kasa uygulanır. Buna hibernasyon (kokteyl) denir. Kokteylde şunlar yer alır: Norodol (5mg), Largactil (25mg) , Akineton (2mg).
Antipsikotiklerin Yan Etkileri
- Antikolinerjik Yan Etkiler ( parasempatik sinir sistemi işlevlerini engelleyen )
- Kabızlık
- Ağız Kuruluğu
- Burun Tıkanıklığı
- Görmede bulanıklık
- İdrar yapma güçlüğü
- Kardiyovasküler Yan etkiler
- Tansiyon düşüklüğü
- Nabız artışı
- Ekstrapramidal Yan Etkiler
- Parkinsonizm: Titeme meydana gelir. Belirgin olarak ellerde, dirsek, baş gibi çeşitli yerlerde görülür.
- Akatizi: Yerinde duramama
- Distoni: Kısa veya uzun süreli kas kasılmaları
Diskinezi: Yüz, gövde, kol ve bacaklarda görülen istemsiz hareketlerdir. Dil istemsiz olarak dışarı çıkar, eleriyle çalgı aleti çalıyormuş veya elinde bir şey yuvarlıyormuş gibi hareketler yapar.