Depresyon günümüzde ciddi sağlık problemlerinin temelini oluşturan çok yaygın bir hastalıktır. Toplumumuzda artık normalmiş gibi görülen bu hastalık aslında hafife alınmayacak sonuçlar doğurabilir. Kadınlar erkeklerden 2 kat daha fazla depresyona yakalanmaktadır. Her beş kişiden biri bir dönem depresyon geçirir. Ergenlik döneminde oldukça sık rastlanmakla birlikte, ergenlikten sonra yaş ilerledikçe kadınlarda 2-3 kat daha fazla görülür.
Depresyonun Tanımı
İnsan derin üzüntü duyuyorsa, konuşmasında, hareketlerinde yavaşlama, durgunluk, isteksizlik, karamsarlık duygularının da yanında fizyolojik işlevlerinde yavaşlama meydana geliyorsa depresyon sendromunun varlığından şüphe etmeliyiz.
Depresyon Neden Meydana Gelir?
Kişinin aşırı duyarlı, sorumluluk sahibi, titiz, insanlara karşı güvensizlik hissi duyan, kendini suçlayan, öfkesini bastırma gibi kişilik özelliklerine sahip olması depresyona eğilimi artıran özelliklerdendir.
Genetik çalışmalar ile depresyonun gen aktarımıyla geçebildiği kanıtlanmıştır. Depresyonun bir sonraki nesile aktarımı mümkündür. Nöroepinefrin, dopamin, özellikle mutluluk verici hormon olan serotoninin düşüşüyle meydana gelebilir. Bunun yanında tiroid, adrenal bez ve paratiroid bezlerin bozukluğuyla da ilişkili olabilir.
Yaşamın ilk yıllarına inecek olursak, anne çocuk ilişkisi geçmişte doyumsuzsa ileriki yıllarda birine bağımlı olma, sevilme isteği, ayrılma korkusu meydana gelir. Depresyonda gizli bir sevgi nesnesi vardır ve aynı zamanda nefrete dönebilir. . Kişi bu kederi çözümleyemezse kendini cezalandırma yoluna gider. Bu da kişinin kendine olan saygısını azaltır. Erken yaşlarda karşılaşılan olumsuz olaylar kişinin gelecekteki davranışlarına ve tutumlarına zemin oluşturur. Geçmişte yaşanan olaylar gelecek yıllarda tekrarlandığında ‘ öğrenilmiş çaresizlik ‘ söz konusudur. Kendisine, hayata, geleceğe karşı olumsuz bir bakış açısı vardır. Bu kavramlar git gide olumsuz yargılara, düşüncelere ve davranışlara neden olur. Her olayın olumsuz yönlerini algılarlar.
Depresyon Belirtileri
Hasta olduğundan yaşlı görünür ve bakımsızdır. Yüzünde üzgün bir ifade vardır. Konuşma isteksiz, sessiz, kısadır. Cevap vermek istemez. Ağır depresyonda hiç konuşmayabilirler. İşe gidememe, oturduğu yerden kalkamama gibi psikomotor gerilikler olabilir. ( Psikomotor retardasyon ) Bazılarında da huzursuzluk nedeniyle hareket artışı olabilir. Örn hasta kıpır kıpırdır, sürekli yürür ve ellerini ovuşturur. ( Psikomotor ajitasyon )
Depresyon Tedavisi
Depresyonda ilaç tedavisiyle beraber psikoterapiler mutlaka olumlu sonuç verir. Ağır depresyonlarda ise elektrokonvülsif tedavi ( şok tedavisi ) dediğimiz yöntem de tercih edilir.
Bu hastaların kullandığı psikotik ilaçlar doktorun verdiği dozdan şaşmamalı, düzenli şekilde içilmelidir. Kullanılan ilaçlar serotoninin ve nöradrenalin etkisini arttırmak amaçlıdır. Bunu sağlayan başlıca ilaçlar trisiklikantideprasanlar, monoaminoksidazlar ve seçici serotonin geri alım inhibitörleridir.
Depresyona neden olan ilaçlar da mevcuttur. Bazı kemoterapötik ilaçlar, ağrı kesiciler, hormon tedavileri, tansiyon ilaçları, sakinleştiriciler bunlara örnektir.